Overzicht archief, postduiven-nieuws, columns en overige artikels voor en door duivenliefhebbers.

Voor zowel mensen als dieren en dus ook duiven is vrijwel de ganse levensloop een continue leerproces. Leren en leren is twee. Mensen en dieren doen dat op een verschillende manier Een mens denkt en kan nadenken in de verleden, het heden en de toekomst terwijl een dier meestal en grotendeels handelt en reageert op het moment zelf. Je kan dieren uiteraard iets “leren” al moeten we dat eigelijk meer “conditioneren” noemen. De duif is een vluchtdier. Bij de allerminste minste onraad gaat ze er vandoor. Dat zijn reflexen, automatische handelingen en geen doordachte handelingen. Een mens of dier heeft iets geleerd, echt geleerd als het nieuwe gedragspatroon tot zijn tweede natuur is geworden, als het geleerde een automatische prikkelreactie volgt. Iemand die leert autorijden heeft al zijn aandacht nodig om de afzonderlijke pedalen in de juiste volgorde te bedienen. Een geroutineerd chauffeur daarentegen kan perfect zijn voertuig door het drukste verkeer leiden en ondertussen nog verhitte discussies voeren. Hij kan aandacht schenken aan zijn argumenten en de discussie. Het autorijden verloopt via een vast prikkelreactiepatroon en is een automatisme geworden.

Tijdens een leerproces ontstaan nieuwe zenuwverbindingen die uiteindelijk de lange weg via de hersenen overbodig maken. Wat hebben we daar nu aan met of voor de duiven vraagt u zich wellicht af... Veel eigelijk, of veel zouden we er tenminste aan kunnen hebben.

Leren of conditioneren??

Als de duiven koppig doen om het zo maar te zeggen kan dat drie dingen betekenen:

Ze weten niet, ze kunnen niet of ze willen niet.

• Ze weten niet omdat ze het nog niet geleerd hebben
• Ze kunnen niet omdat ze er bvb fysiek of mentaal nog niet aan toe zijn
• Ze willen niet omdat bvb een duif van tegenover gesteld geslacht een grotere aantrekkingskracht uitoefent.

Het is aan de melker dit te differentiëren en gepast op te treden. De duiven moeten niet alleen begrijpen maar ook de informatie weten om te zetten. Aan ons om hen dat als jonge duif bij te brengen.

Bij dieren is het zo dat ze het moment van de beloning associëren met hun allerlaatste “handeling”. De “timing” is bijgevolg bijzonder belangrijk. De beloning na het signaal komt dus best op of tijdens het vertonen van het gewenste gedrag. Er niet voor of ook niet twee minuten erna. Als de duif niet onmiddellijk beloond wordt op het moment dat ze “binnenloopt” (gedrag dat we wensen) maar pas bvb zelfs maar een minuutje nadien terwijl ze misschien op dat moment aan het drinken is zal ze de beloning dus associëren met dat drinken en niet met het binnenkomen.

Wat houdt dat nu in??

Ten eerste, een signaal geef je maar één keer.

Signaal --> stimuleren --> belonen.

Ik maak het dikwijls mee dat vlijtige melkers – tig keer staan te roepen om die jongen toch maar binnen te krijgen. Na de twintigste, dertigste keer komen ze dan uiteindelijk toch. Op die manier (on)opgevoede jongen leren natuurlijk NOOIT dat een subtiel signaal toereikend is want ze hebben geleerd dat op een signaal er nog ten minste 20 volgen en er dus nog alle tijd is om te reageren. We pakken dat dus anders aan. We oefenen met de jonge duiven op het hok. We zorgen ervoor dat alles speels verloopt en bouwen zo op dat wat we de duiven willen laten doen speels en met plezier uit te voeren is. Tijdens het voederen laten we het fluitsignaal, het kom, kom of welk signaal je ook maar wenst te gebruiken horen.

Dat is het signaal. We moedigen de jongen aan naar de voederbak of plank te komen of “drijven” ze er desnoods naartoe. Dat is het stimuleren. Daar ontvangen ze dus het voer en dat is dan de beloning.

Al na een paar keer leert elke duif dat op het signaal de beloning volgt.. In de plaats van dan het signaal te herhalen als er aanvankelijk toch zijn die niet komen oefenen we desnoods meer druk uit om de duiven naar de eetbak of voederplank te dirigeren om alle druk dan te staken eens daar en de beloning in de vorm van het voer volgt.

We herhalen deze oefening aanvankelijk dagelijks binnen het hok met voer, met snoepzaad of pindas’ net zo tot wanneer de duiven prompt reageren op het signaal, daarbij niet vergetend dat we ten allen tijde maar één signaal geven. Wanneer we zeker weten dat ze het kennen (niet eerder) is de keuze daarop te reageren aan hen De consequenties op het niet of laattijdig reageren eraan verbonden al evenzeer.

Signaal is beloning. De beloning komt niet ervoor en ook niet erna en daar moeten we consequent in zijn en blijven. Ze hebben het heus wel rap door. Het zijn niet zozeer de duiven die moeten leren maar veel eerder de melker. Een duif reageert eerder instinctief op de beloning omdat die beloning nu net voer is. Eén van de dierlijke driften is nu eenmaal de drang om te eten. We moeten gewoon de “link” leggen tussen het signaal en de daar op volgende beloning. Het is dus een prima hulpmiddel.

Na een tijdje wordt het signaal de prikkel en is het onmiddellijk komen de reactie die automatisch plaatsvindt. Indien we consequent geweest zijn kunnen en zullen de duiven niet anders meer kunnen reageren zoals de ervaren chauffeur bij gevaar automatisch het juiste doet en achteraf pas nadenkt wat er gebeurd is en hoe hij heeft gereageerd. Leren is een groeiproces. Zenuwen moeten organisch samengroeien.

Als iemand zijn arm breekt wordt deze enkele weken in het gips gezet om in alle rust van schokken gevrijwaard te worden. Verwijdert men het gips te vroeg, is de kans groot alle voorgaande tijd verloren is want de arm breekt opnieuw bij de minste belasting ervan. Erger nog, hij zal slechter aan elkaar groeien dan de eerste keer.

Precies zo is het met het leerproces. Zijn de zenuwbanen slechts half aaneen gegroeid en vertrouwen we te vroeg op het resultaat, valt alles weer uiteen en was alle tijd en moeite voor niets. Zijn ze anderzijds goed aaneengegroeid houdt het voor eeuwig en onder alle omstandigheden!!!

Nog iets dat we moeten weten om alles beter te begrijpen: In de natuur gaat bijna niets volgens lineaire processen. Alles gaat in een min of meer vaste cyclus. Zomer, winter, dag, nacht………. Wanneer wij ingepakt in beton en neonlicht elke dag hetzelfde doen, de dag in nacht veranderen, van winter zomer maken en elk natuurlijk ritme aan onze laars lappen moeten we dat zelf maar weten. Duiven daarentegen staan ondanks welk systeem ook, nog veel dichter tegen de natuur en leven nog veel meer in deze organische ritmes.

Leren is een natuurlijk groeiproces en moet hier aan toegeven. Het leren gaat daarom dan ook in golfbewegingen. Vandaag lukt iets waar ze morgen doen alsof ze het nooit eerder gezien of meegemaakt hebben. Suffe beesten??

Neen dus, het is even een dal in het leerproces waarbij elk volgend dal iets minder diep is als het vorige. Dat is het kenmerk van elk ware leerproces. Op die manier kunnen we ook altijd nagaan of het leerproces goed loopt. Als je er zeker wilt van zijn dat iets goed gaat moet het juist op deze dieptepunten goed gaan…….

Het allermoeilijkste daarin is als melker zelf consequent te blijven gedurende het leerproces. Eén keer toch nog wat voer geven aan ééntje die laat of zelfs helemaal vertikte te reageren op het signaal is voldoende om een “breuk” te bekomen in het samengroeien van de zenuwbanen.

We zijn begonnen op het hok en wanneer dat goed werkt breiden we ons “werkterrein” uit. We weten dan immers dat ze tenminste al geleerd hebben wat van hen verlangd wordt, nl. bij het eerste en enige signaal te reageren. We “helpen” hen wel wa door gebruikt te maken van hun instinct en de natuurlijke drang naar eten.door ze wat “scherp” te houden. De ervaring leert mij dat het een 14 tal dagen a drie weken duurt eer ze geleerd of noem het geconditioneerd zijn in die mate dat “het” er “ingebakken” zit of met andere woorden de beoogde aaneen gegroeide zenuwbanen “definitief” en sterk genoeg zijn.

Dat kan dan wat rusten waarbij we toch steevast de volgorde signaal --> reactie --> beloning respecteren Dus geen voer of snoepjes zonder signaal of geen signaal zonder voedsel of snoepjes. Tegen de tijd van het “opleren” breiden we de leerstof wat uit.

Ze kennen en reageren op het signaal in het hok, buiten het hok en ze zullen als het goed gegaan is, dat ook zonder probleem doen bij thuiskomst van een wedstrijd. Om de leergolven te respecteren en om de gelegde link signaal (prikkel) reactie nog wat te oefenen en te verstevigen zullen we gedurende een tiental dagen de duiven wat korter houden en ze dagelijks een tiental kilometerkes wegbrengen. Bij thuiskomst is er het signaal en volgt de beloning.

Eens ze als jonge duif goed de verbinding signaal --> reactie gelegd hebben blijft deze er voor altijd. Het is zaak van de melker vooral tijdens deze leerperiode maar ook nadien standvastig te zijn en dat is nu net het moeilijkste van de gehele zaak. Eigelijk hoeft de melker meer te leren dan dat de duiven dat moeten doen. Bijna bij ieder van ons is het reeds een jarenlange gewoonte net zolang te blijven roepen en roepen totdat de duif of duiven toch binnengekomen zijn en dat is nu net totaal verkeerd. Het vraagt heel wat discipline van de melker.die slechte gewoontes om te buigen en aan te passen.

Ik heb ervaren dat eens jaarling maar zeker als oude duif, deze link veel moeilijker te verwezenlijken is. Het vraagt veel meer inspanning van de melker en dat is dus een reden te meer om er wat extra aandacht en energie in te steken tijdens de opleiding van de jonge duiven. Het bespaart ons veel werk, kommer en kwel nadien.

Eigelijk zou het beter en makkelijker zijn ergens een bepaald elektronisch signaal te installeren omdat de intonatie van onze stem afhankelijk is van het eigenste moment. Tijdens de week misschien eerder rustig, kalm, misschien opgewekter of net niet terwijl dat tijdens het weekend en zeker bij thuiskomst van een vlucht eerder zenuwachtiger kan zijn. Ze merken dat verschil absoluut. Ook het “pakken” van de duiven tijdens de week of tijdens het weekend voor mensen die niet elektronisch constateren kan een groot verschil uitmaken en het zaakje makkelijk om zeep helpen. Trek maar es tijdens het verwijderen van de gummi per ongeluk ook maar één pluimpje mee uit bij bvb een pluimpoot…..

Het is zaak in alle omstandigheden kalm en bezadigd te werkt te gaan om de (vertrouwens)relatie melker – duif, lees roofdier - prooi niet teniet te doen.

Het roofdier en de prooi

Hokbezoekjes her en der leren mij dat de relatie melker-duif op vele plaatsen gewoon een catastrofe is. Aan de manier waarop ze de beestekes, in de letterlijk betekenis van het woord “vangen” kan je al onmiddellijk zien dat de duiven niet het minste vertrouwen hebben in hun baasje.

Ik zou mij niet kunnen voorstellen dagelijks op zo’n manier om te moeten gaan met levende wezens die zodra ze je te zien krijgen, maken dat ze zo snel en zover mogelijk uit de buurt blijven Toch zijn er enkele regels die je in acht kan nemen ter verbetering van de relatie melker-duif Om deze toe te passen kunnen we beter enkele vaststaande feiten beter begrijpen. In tegenstelling tot mensen behoren duiven tot de categorie “prooidieren”. Onze reisduiven zijn nu wel gedomesticeerde dieren maar toch is het “vluchtgedrag “ eigen aan deze prooidieren reeds generaties en generaties genetisch vastgelegd. Er zijn enkele wezenlijke verschillen tussen roof en prooidieren.

Roofdieren

Hebben de ogen vooraan. Ze houden er hun eventuele prooi strak mee in het vizier Gaan er in rechte lijn op af Eens beet “lossen” ze nog moeilijk.

Prooidieren.

Hebben de ogen opzij staan. Ze hebben daardoor een veel groter gezichtsveld wat niet onaardig is om tijdig weg te komen als er gevaar zou dreigen. Ze verkiezen in groep te leven, in het gezelschap van soortgenoten omdat dat een veiliger gevoel creëert en grotere overlevingskansen biedt. Door deze wezenlijke verschillen kunnen we merken dat de verzoening roofdier (mens)-prooidier (duif) niet onmiddellijk voor de hand ligt. We zullen er onze “prooi” dus moeten trachten van te overtuigen dat we allerminst slechte bedoelingen hebben.. Hoe goed we daar ook in slagen, het genetisch vastgelegde “vluchtgedrag” zal in voor de duif onzekere omstandigheden toch weer steeds makkelijk de bovenhand halen. Als we met deze basisgegevens en al deze elementen terdege rekening houden wordt het een koud kunstje de duiven zodanig te “beleren” of “conditioneren” dat we er eigelijk héél veel van gedaan kunnen krijgen. Een pindake en de juiste timing kunnen hen aanzetten tot onvoorstelbare dingen. Probeer maar es.....