Overzicht archief, postduiven-nieuws, columns en overige artikels voor en door duivenliefhebbers.

Maart, de maand van de duivenbeurs in Houten. Ook wij zijn van de partij. Maar maart is ook de maand van de voorbereiding naar de vluchten toe. De maand dat de koppen van de duiven in orde moeten zijn en de luchtweginfecties dienen te worden aangepakt.

We krijgen veel mailtjes waarin de vraag gesteld wordt waarop we de duiven allemaal kunnen onderzoeken. Aan de vragen via het internet merken we dat hierover toch veel onduidelijkheid blijkt te bestaan.
Ik wil trachten om in deze nieuwsbrief aan te geven waarop een duivenliefhebber die zijn sport serieus neemt zijn duiven als basis zou moeten (laten) controleren. Daarnaast wil ik aangeven welke onderzoeken er verder allemaal nodig zijn en in een aantal gevallen dringend gewenst.

Zonder mijn collega dierenartsen te willen aanvallen kan gesteld worden dat er maar een handvol collega’s echt interesse heeft in de duivengeneeskunde en/of de duivensport.
Als een dierenarts weinig interesse heeft in de behandeling van duiven, dan is het ook logisch te veronderstellen dat de benadering van de te onderzoeken patiënten anders is dan wanneer een dierenarts met interesse voor duiven dit doet.
Ik merk dat veel collega’s hun onderzoek beperken tot een mest onderzoek (al dan niet via de verzamelmethode) en een keeluitstrijkje. Al naar gelang de bevindingen worden de duiven dan wel of niet gezond verklaard.
Maar is een duivenmelker hiermee goed geholpen?
Dat is maar de vraag. Als de luchtwegen van de duiven op dat moment in orde zijn kan dit basis mest- en keelonderzoek voldoende informatie geven. Maar zijn er klachten aan de luchtwegen die zonder klinisch onderzoek niet aantoonbaar zijn dan kan het zijn dat de liefhebber ten onrechte met goede uitslagen naar huis wordt gestuurd zonder dat de dan verwachte resultaten ook daadwerkelijk behaald gaan worden. Met als gevolg frustratie alom.

Als we gaan kijken waar een goed duivenonderzoek uit kan bestaan dan komen we tot het volgende schema:

1. Basisonderzoek mest:

Willen we de mest goed onderzoeken dan dient voor de beoordeling via ophoping een verzamelpreparaat gemaakt te worden. Hiertoe dient de mest eerst goed verdund te worden met water. Na goede menging wordt het monster afgedraaid in een centrifuge.
Het bezinksel wordt vervolgens nogmaals opgelost. Dit keer in een verzadigde keukenzoutoplossing of een zinksulfaatoplossing. Het aldus verkregen preparaat wordt dan onder de microscoop beoordeeld op de aanwezigheid van coccidiose, spoel- en /of haarwormeieren. Tevens kan gekeken worden of er veel gisten aanwezig zijn.
Uit den boze zijn de mestmonsters waarbij een beetjes mest op een voorwerpglaasje wordt gedaan verdund met water en dan zonder ophoping wordt “beoordeeld” . Bij deze methode moet er al sprake zijn van een zeer zware besmettingsgraad voordat iets kan worden aangetoond.
Als we uitgaan dat het verschil tussen winst en verlies in de duivensport afhangt van kleine dingen dan is een “mestcontrole” op laatst genoemde wijze te vergelijken met hozen met een vergiet.

2. Mestonderzoek op paratyfus

Om een goed beeld te krijgen van een besmetting met paratyfus onder de duiven is het van belang een goed mestmonster aan te leveren. Goed betekent in dit geval een goed gemengd mestmonster verzameld van de duiven over een periode van 5 dagen. Van dit mengmonster wordt dan een gedeelte aangeleverd voor de bacteriologisch kweek op de salmonella bacterie.
Waarom een mestmonster van minimaal 5 dagen? Op deze manier neemt de trefzekerheid toe. Recent had ik een liefhebber die van 5 dagen iedere dag een monster had meegenomen. Hij had de diverse monsters niet gemengd en daarvan slecht een gedeelte aangeleverd. Dus op deze manier was het mogelijk  (voor de wetenschap) 5 individuele kweken van de meststalen in te zetten. En wat bleek. De mestmonster op dag 1, dag 2 en dag 4 waren positief op paratyfus en de  dagen 3 en 5 waren negatief. Dit onderzoek hebben we nog eens herhaald (om toeval uit te sluiten) en weer werden dezelfde uitslagen verkregen.
Dit geeft dus aan dat de bacterie in geval van een paratyfus besmetting niet voortdurend in de mest hoeft te worden uitgescheiden.

3. Mestonderzoek op E. Coli

We worden vaker geconfronteerd met uitslagen van andere collega’s die vastgesteld hebben dat er E. Coli in de mest zat en die om die reden adviseren een antibioticumkuur te geven.
Wij sluiten on hierbij niet aan. Veel mestmonster bevatten C. Coli. Maar lang niet alle E. Coli’s zijn ziekmakend. Het is dan ook dwaas om tegen iedere E. Coli te gaan kuren. De duiven worden hier namelijk vaak helemaal niet beter van maar juist slechter.

4. Mestonderzoek op streptococcen

Net als bij de E. Coli wordt in de mest vaak ook de aanwezigheid van Streptococcen vastgesteld. Ook weer reden voor sommige collega’s om de duiven te laten kuren. Ook daar sluiten we ons niet bij aan.
Als we streptococcen in de organen vaststellen bij sectie is dit wel een reden om over te gaan tot kuren. Maar de streptococcen in de darm zijn dit niet.
Zitten er soms ‘avonds duiven dood op het nest die ’s ochtends ogenschijnlijk nog goed waren, dan kan dat wel een reden zijn om tegen streptococcen te kuren. Want de oorzaak van dit verschijnsel kan vaak een streptococceninfecties zijn. Het is dan goed om de infectiedruk op het hok omlaag te brengen met een goede kuur zoals poeder 29 of Amco.

5. Keeluitstrijkje en cloacauitstrijkje

Bij een goed basisonderzoek hoort zeker een keeluitstrijkje. Naast de aanwezigheid van Trichomoniasis dient dan ook beoordeeld te worden of er slijm in het uitstrijkje zit en/ of ontstekingscellen.
Afhankelijk van de besmettingsgraad van de trichomoniasis wordt een behandelplan opgesteld. Bij zeer zware besmettingen is het goed om gedurende twee opeenvolgende dagen een capsule op te steken. We moeten bedenken dat de duiven in deze tijd van het jaar te weinig drinken. Toediening via het drinkwater levert vaak te lage bloedspiegels op zodat de infectie niet goed wordt bestreden. De duiven blijven dan met een restbesmetting steken die meestal na een goede twee weken weer terug op het uitgangsniveau is. Kuren over het voeren werken in deze beter, maar het beste resultaat geeft toch nog steeds de individuele behandeling met capsules.
In een cloacauitstrijkje valt een besmetting met Hexamiten vast te stellen. Deze infectie is vooral bij de jonge duiven van belang en kan het beste ook met capsules worden bestreden.

6. Klinisch onderzoek

tijdens een goed uitgevoerd basisonderzoek mag een gedegen controle van de luchtwegen van de meegebrachte duiven niet ontbreken. Een ervaren duivenarts kan dan vaststellen in welke mate de duiven problemen hebben met de bovenste- en diepere luchtwegen. Vooral is het van belang te beoordelen of de duiven geen problemen hebben met de diepere luchtwegen.
In geval van twijfel kan op eenvoudige manier materiaal voor nader onderzoek worden afgenomen.
Door dit onderzoek is door middel van een zgn. Antibiogram, vast te stellen welke medicijnen bij de besmette duiven het beste werkt. Zo kan gericht een kuur worden samengesteld op Magistrale wijze waardoor een optimale behandeling kan plaatsvinden.
Bij dit onderzoek worden kleine schijfjes met antibiotica tussen een uitstrijkje van bacteriën gelegd om zo de beste groeiremmers te kunnen bepalen.

Vooral het klinisch onderzoek van de duiven (luchtwegen, conditie, oude dons, luizen, oude pennen etc. etc. kan een belangrijke bijdrage leveren bij het vaststellen van de juiste aanpak naar het seizoen toe, maar ook van de beste aanpak tijdens het seizoen.

Zijn er specifieke klachten dan staan er nog meerdere andere onderzoeksmogelijkheden ter beschikking om de oorzaak van de klachten te achterhalen. Zo kunnen er bepaalde aanwijzingen zijn dat er omstandigheden zijn waaronder bijvoorbeeld een besmetting met Candidiasis de vormontwikkeling van de duiven blokkeert. Om dit definitief vast te stellen dienen ook specifieke kweken ingezet te worden.

In geval van verdenking van een Chlamydiainfectie kan met behulp van een zgn. Stamp kleuring hiervan een indruk worden gekregen. Desgewenst kan materiaal naar een laboratorium worden gezonden waarbij middels zgn  PCR-onderzoek de aanwezigheid van Chlamydia kan worden vastgesteld.

In bepaalde specifieke gevallen kan röntgenonderzoek nodig zijn of bloedonderzoek. De oorzaken van hardnekkige problemen zijn vaak alleen doormiddel van sectie van een aantal dieren vast te stellen. Uitgebreid weefselonderzoek en of bacteriologisch of virusonderzoek is dan in bepaalde gevallen nodig om tot een definitieve diagnose te kunnen komen.

De laatste aanpakkan gewenst zijn bij bepaalde chronische problemen. De basisaanpak zou moeten plaatsvinden bij iedere liefhebber die zijn sport serieus neemt.

Circovirus

Er waren de afgelopen maand nogal wat hokken die te kampen hadden met het Circovirus. Op verzoek van een infosite heb ik enige informatie op papier gezet die ik U hier niet wil onthouden.

Nieuwsbulletin Circovirus

Praktische aanpak

De laatste dagen bereiken me allerlei mailtjes van liefhebbers die te kampen hebben met grote sterfte onder de jongen in de schotel of kort na het afzetten. Zelf komen deze liefhebbers met een diagnose in de richting van E. Coli, Paratyfus of Herpesvirus. Dat is allemaal zeer wel mogelijk natuurlijk.
Maar ik kan me niet aan het idee ontrekken dat hierachter wel eens een fikse uitbraak van het Circo-virus schuil kan gaan.
Ik heb al vaker iets over dit virus geschreven en dat kan op onze site en in andere nieuwsbrieven teruggelezen worden.

Nu bereikte me ook via Duivenvlucht.nl ook een aantal meldingen van plotselinge grote sterfte bij een aantal liefhebbers onder de pas afgezette jongen.
Er werd me gevraagd hierover een en ander op papier te willen zetten om zo al te grote paniek onder de duivenliefhebbers te voorkomen.

Ik schreef dus al eerder dat ik in schatte dat het belang van het Circovirus in de duivensport aan het toenemen is. Als ik deze ontwikkeling nu zie ben ik bang dat we het bij het rechte eind hadden met die opmerking. Bij de oude duiven is de infectie vaak onzichtbaar aanwezig. Het vervelende van dit virus is dat het bij jonge opgroeiende duiven waarbij het afweerorgaan nog niet goed ontwikkeld is een grote ravage kan aanrichten.
Het virus blijkt een voorkeur te hebben voor een klein orgaantje in de buurt van de cloaca bij de jonge duiven van waaruit het lichaam in later stadium voorzien wordt van afweercellen. Naarmate er nog weinig afweercellen op hun definitieve plek aangekomen zijn zal een infectie van de jongen een dramatischer effect hebben. Zo is het goed voor te stellen dat er makkelijker darminfecties op kunnen treden als de afweercellen in de darm daar nog niet ter plekke zijn. Andere infecties hebben dan immers vrij spel.
De jonge duiven hebben dan simpelweg geen schijn van kans. Met als gevolg massale sterfte. Antibiotica hebben dan vaak helemaal geen effect. Er zijn simpelweg te weinig afweercellen om het werk te klaren. Met of zonder het geven van antibiotica.

Wat we nu dus zien en horen is dat er bij meerdere liefhebbers massaal jongen sneuvelen zo rond de speenleeftijd. Hoe kan het dat jongen gegroeid zijn als kool en dan kort na het afzetten plotseling massaal sterven? Welnu het afzetten van de jongen gaat met stress voor deze diertjes gepaard. Van stress is bekend dat het de afweer verminderd. Als de duiven door de infectie van het circovirus al een gebrekkigere afweer hebben kan deze samenloop van omstandigheden de befaamde druppel zijn, met de massale sterfte door secundaire infecties als gevolg. Infecties met E. Coli, Streptococcen en Herpes verlopen dan dodelijk.

Wat kunnen we de komende tijd nog verder verwachten. Als de jongen deze infectie opgelopen hebben zal de enting tegen bijvoorbeeld paramyxovirose veel slechter aanslaan. De jongen kunnen dan na een aantal weken toch door dit virus worden aangetast. De eerste reactie kan dan zijn dat de vaccinerende dierenarts niet goed geënt heeft. Maar de oorzaak moet dan gezocht worden in de besmetting met het circovirus die een goede respons op de enting onmogelijk maakt.
Kortom: een goed praktisch advies is om de jonge duiven al op jonge leeftijd tegen de paramyxo te laten inenten.
Helaas is er nog geen vaccin tegen dit virus beschikbaar. Dit is de komende tijd waarschijnlijk ook nog niet te verwachten. Omdat het een virusinfectie is, is er met antibiotica tegen dit virus weinig te beginnen. We schrijven natuurlijk toch antibiotica voor in de hoop dat hierdoor de bijkomende andere infecties geen kans krijgen. Of in ieder geval minder en dat de jongen het zo toch kunnen redden. Daarnaast schrijf ik zelf veelvuldig de Bony-SGR voor om zo te trachten de afweer van de jongen en de ouders op een zo hoog mogelijk peil te helpen brengen. Op deze manier wordt dan getracht de schade die het virus kan aanrichten te beperken.
Worden de duiven dan toch getroffen door de gevolgen van een infectie met dit virus dan is onze eerste keus Bony-Jodi. Deze combinatie van middelen richt zich op de meeste kinderziektes die de jonge duiven kunnen treffen. Waaronder de paratyfus, E. Coli, Streptococcen  enz. Gedurende een achttal dagen krijgen de jonge duiven dan dit middel toegediend over het voer.

Kort samengevat is ons beleid rond de kweek nu het volgende:

1. Kweekolie met een hoog gehalte omega 3 vetzuren. Deze ondersteunen ook de afweer.
2. Vanaf de koppeling een week lang Bony-SGR 5 ml per liter
3. Op de eieren een geelkuur
4. B.M.T met kweekolie tijdens voederfase van de jongen aan de oude verstrekken.
5. Bij het afzetten van de jongen een week lang Bony-SGR verstrekken en kweekolie.
6. Vallen de jongen dan alsnog ten prooi aan dit vervelende virus dan trachten met Bony-Jodi de schade zo veel mogelijk te beperken.

Succes!