Heel wat duivenliefhebbers zijn ontgoocheld na een algemene check up van hun duiven, voor het kweken, of voor het speelseizoen aanvangt, in die zin dat er zelfs na voorafgaande behandelingen toch nog allerlei ongewenste beestjes terug te vinden zijn.

Hoe komt dat nu?

• Zijn de producten dan nu zo slecht?
• Of zijn de producten dan niet meer zo sterk zoals vroeger?
• Of zijn de ongewenste beestjes dan zoveel sterker geworden?
• Of zijn het onze duiven die niet veel meer kunnen verdragen?
• Of….

Wat ook de reden is, in principe kan veel worden terug gebracht tot iets waar vele duivenliefhebbers tegen zondigen, namelijk: Het juiste gebruik van medicijnen!!!

Enkele vuistregels mag je als duivenliefhebber nooit uit het oog verliezen als het neerkomt op het toedienen van een medicatie tegen om het even welk probleem:

1. Wanneer: Behandel enkel en alleen als het nodig blijkt te zijn!!!
2. Wat: Behandel met de aangepaste medicatie!!!
3. Hoelang: Behandel gedurende de aangewezen periode!!!
4. Hoe: Behandel op de meest geschikte en juiste manier!!!
5. Hoeveel: Behandel aan de juiste dosering!!!

Indien U deze regels in het achterhoofd houdt, dan zullen er veel ongemakken in de toekomst kunnen worden vermeden, en zal je heel wat minder ontgoocheld zijn en moeten denken dat het product zogezegd niet meer werkt.

1. Weet wanneer je behandelt.

Tijdens een algemene check-up van de gezondheidstoestand van Uw duiven, hoort er onder andere een mestcontrole en een keelswab en eventueel een oogswab bij.
Onderzoek op coccidiose, wormen, trichomonas, Chlamydia,… zijn zeker geen weggegooid geld, daar er heel wat duiven met deze kwaaltjes mogelijk geplaagd zitten. Ook regelmatig een bacteriële cultuur laten uitvoeren, op zoek naar paratyphus is zeker geen overbodige luxe.

Afhankelijk van de graad van besmetting en de periode van de controle (kweek, speelseizoen, …) kan de dierenarts U helpen om de juiste beslissingen te nemen indien het nodig blijkt om te behandelen of niet.

Blind kuren is uit den boze omdat uw duiven op die manier veel meer kans hebben om resistentie te ontwikkelen tegen dat bepaald product. Resistentie is een veel voorkomend probleem, waarmee bedoeld wordt dat het product waarmee U behandelt niet meer werkt naar behoren, omdat u het niet op de juiste manier hebt gebruikt, bvb door te geven wanneer het niet nodig was, of in onaangepaste doseringen,….

Misschien denken sommige duivenliefhebbers dat het niet in hun mogelijkheden ligt om deze onderzoeken te laten uitvoeren, omdat dit te duur komt voor een hobby.

Weet dan dat medicatie op zich alleen ook reeds heel duur is, als je dan bedenkt dat er heel veel medicatie nodeloos wordt gegeven, dan wordt er ook nodeloos veel geld uitgegeven aan medicatie die uiteindelijk noch de duif, noch de liefhebber een stap vooruit helpt.

Een algemeen onderzoek van de duif, een mestcontrole etc, zijn zeker goede investeringen, daar je heel wat problemen en geld zal uitsparen op langere termijn!!!!

2. Weet wat je geeft!!!

Een poedertje uit de kast halen die je ooit eens kreeg van een collega duivenliefhebber, dat twee jaar terug heel goed heeft gewerkt, maar waarvan je niet meer weet wat het juist is en tegen welke ziekte het werkt, heeft geen enkele zin om zomaar eens toe te dienen.
Het is niet omdat Uw collega duivenliefhebber heel goede resultaten heeft gehaald door dat bepaald product te geven, dat dit bij uw duiven ook zo zal zijn. U moet eerst het probleem kennen bij uw duiven!

Het is belangrijk dat je weet wat je geeft.

1. Het juiste product
   Neem niet zomaar een poedertje uit de kast omdat het ooit wel eens goed gewerkt heeft, maar waarvan je totaal niet weet tegen welke ziektes het eigenlijk werkt.
2. Waarvan de vervaldatum nog niet verstreken is
   De vervaldatum op de medicatie geeft aan tot wanneer de fabrikant garandeert dat er nog een 100 % goede werkzaamheid zal zijn.
3. En dat heel goed bewaard werd zoals het moest.
   Producten die normaal in de koelkast moeten worden bewaard, maar die lang in de zon zijn blijven liggen, zullen heel wat van hun werkzaamheid verloren hebben.

3. Weet hoelang je iets geeft!!!

Een kuur van 1 dag met een product waarvan op de bijsluiter staat dat het meerdere dagen moet worden gegeven, is in de meeste gevallen (om niet te zeggen bijna altijd) ontoereikend om echt een probleem ten gronde te kunnen oplossen. Het is mogelijk dat er na dag 1 van de  behandeling reeds een verbetering is opgetreden, maar een herhaling van de problemen op heel korte termijn is zeker niet ondenkbeeldig.
Ook door het veelvuldig heel korte behandelingen te geven zal men de resistentie in de hand werken. Het is beter één goede kuur dan vijf verschillende korte kuren te geven.

De duur van de behandeling zal onder meer afhankelijk zijn van

• De aard van het product zelf,
• Het probleem,
• De graad van infectie,
• Het seizoen waarin dit probleem de kop opsteekt
• ...

4. Weet hoe je iets geeft!!!

• Is het een product om in het voeder te mengen, of mag het eveneens in het drinkwater worden gemengd?
• Is het een product voor lokale behandeling (bvb oogdruppels), of voor individuele behandeling, of om in te spuiten,…?
• Mag ik gewoon kraantjeswater gebruiken met een hogere hoeveelheid kalk erin of moet het flessenwater zijn, zodat de behandeling beter werkt of niet?
• Mag ik het grit en vitamineral en dergelijk laten staan op het hok?
• Moet ik de fonteinen iedere dag opnieuw verversen, of blijft het product langer werkzaam eenmaal het gemengd is met water?
• Mag ik ze een bad zetten tijdens of na de behandeling?

Misschien lijken deze vragen pietluttigheden, maar deze kunnen wel een belangrijke invloed kunnen hebben op het wel dan niet slagen van een behandeling, dat meteen ook heel wat weerslag kan hebben op het gehele verdere seizoen!!!

Ik had onlangs een klant met een duif dat problemen met  een oog had, terwijl hij al een hele tijd had behandeld met druppeltjes, werd het probleem aan het oog alleen maar erger. Toen hij me die druppels toonde, bleken het druppels te zijn die normaal via de bek moeten worden toegediend, daarnaast waren die druppels reeds een hele tijd vervallen, wat de duif natuurlijk totaal niet kon helpen, integendeel!!!
Op de bijsluiter stond nochtans duidelijk vermeld dat het via orale weg (dus via de mond) moest worden toegediend…

Bij het medicineren over het voeder is het soms moeilijker om een gelijkmatige verdeling te krijgen van het product zodat iedere duif dezelfde hoeveelheid krijgt.

5. Weet hoeveel je geeft!!!

De dosering is een belangrijk onderdeel van de behandeling, zelfs zodanig dat het zorgen dat uw duiven de juiste dosering binnenkrijgen, doorslaggevend kan zijn voor het slagen van de behandeling.

Er wordt heel veel gezondigd als het op doseren aankomt, zowel een schepje meer als een schepje minder zullen veel meer kwaad dan goed doen.
Een dosering is er om gerespecteerd te worden, want het is niet omdat je het dubbele geeft dat ze daarvan dubbel zo vlug zullen genezen, en ook het omgekeerde is waar, het is niet omdat er bvb weinig tricho aanwezig is bij Uw duiven dat een halve behandeling voldoende zal zijn.

Halve doseringen, of behandelingen die te weinig lang worden gegeven, zullen er onder andere voor zorgen dat na verloop van tijd Uw medicatie niet meer het gewenste effect zal hebben, m.a.w. er kan resistentie optreden.

Hieronder wil ik even kort schetsen hoe het oa kan komen dat een behandeling niet meer werkt naar behoren.

Stel dat Uw duiven besmet zijn met 100 kiemen. U behandelt Uw duiven met een product dat je normaal gezien 4 dagen moet toedienen volgens de bijsluiter, aan een dosering van 1 koffielepel per 2 liter. Maar je behandelt Uw duiven maar 3 dagen, en aan een dosering van 1 koffielepel per 3 liter water, want je denkt te weten dat er slechts een heel kleine hoeveelheid van de kiem aanwezig is.

Op dag 2 zijn er slechts 75 kiemen van de 100 gedood door de behandeling, maar natuurlijk zijn het  wel de sterkste die overblijven. Na dag 3 zullen er nog een vijftiental kiemen  overblijven, zelfs na dag 4 zullen er nog steeds een 10 tal kiemen overblijven.

Deze overgeblevene kiemen zijn de sterkste, en deze zouden normaal worden gedood na de 4de dag, als de dosis was gerespecteerd geweest. Maar als je stopt op dag 3, dan zullen de sterkste kiemen opnieuw vermenigvuldigen, wat ook betekent dat de nieuwe kiem eveneens van de sterkere soort is, en waarop de volgende behandeling een mindere vat zal op hebben.
Bij een behandeling volgens de voorschriften(optimale behandeling), zullen deze sterke kiemen de kans niet krijgen zich zover te ontwikkelen, omdat ze normalerwijze allemaal zullen gedood zijn na de eerste volledige behandeling.

In schema:

Misschien lijkt het nu alsof de kous af is indien U gewoon de richtlijnen volgt op de bijsluiter, namelijk een bepaalde periode de aangegeven dosering toedienen.

Er zit echter nog een angeltje onder het gras, namelijk de effectieve drank / voeder opname.
Zoals U zelf wel weet zal een duif (zoals ieder ander dier) meer drinken tijdens warme weersomstandigheden in vergelijking met  koele winterdagen en het omgekeerde ziet men bij de voeding.

Dit zal dan ook een grote impact hebben op de opname van eventuele medicatie.

Een meer accurate manier van doseren is dan ook het doseren per duif, en niet langer per liter of per kg. Op deze manier zullen de duiven wel de nodige hoeveelheid medicatie binnenkrijgen dat dan ook effectief zijn werking zal kunnen uitoefenen.
Hierbij is het niet de bedoeling om iedere duif letterlijk individueel te behandelen, daar dit niet altijd in de mogelijkheden van de duivenliefhebber ligt omdat het praktisch niet haalbaar is. Het is wel de bedoeling om ervoor te zorgen dat ieder dier zijn hoeveelheid medicatie krijgt door doordacht de medicatie onder het voeder (hierbij is het soms moeilijker om een egale verdeling van het product te krijgen) of het water te mengen.

U houdt dus rekening met twee belangrijke parameters:

• De werkelijke drank / voederopname
• De werkelijke dosis nodig per duif per dag

Een voorbeeld:

Er wordt algemeen aangenomen dat 20 duiven 1 liter zullen drinken en ongeveer ½ kg zullen eten per dag(dit is natuurlijk afhankelijk van de soort voeding,…).
Als de dosering 1 koffielepel bedraagt per liter water, dan betekent dit dat een hok van 20 duiven 1 koffielepel medicatie per dag moeten krijgen. Als deze duiven dan maar ¾ liter per dag drinken, dan moet deze koffielepel in deze ¾ liter worden opgelost zodat ze voldoende medicatie binnen hebben.
Ik stel meestal voor om op dag 1 de fontein helemaal te vullen en 24 uren later de overschot van de fontein in de maatbeker terug te doen, zodat je een duidelijke hoeveelheid drankopname van dat hok hebt.

Schematisch voorgesteld:

Als U weet hoeveel de duiven drinken, moet U nog de juiste dosering van dat aantal duiven op dat hok gaan bepalen.

Hiervoor kan je de volgende formule gebruiken:

Dagelijkse in te nemen eenheden = (Aantal eenheden per aantal liter volgens de bijsluiter x aantal duiven op het hok) / 20 x aantal liter volgens bijsluiter

Als U dit aantal eenheden doet in het aantal liters dat deze duiven drinken per dag, dan zullen de duiven de werkelijk nodige dosis toegediend krijgen.

Een voorbeeld in de praktijk:

Ik heb een hok met 30 duiven, deze drinken per dag 1.25 liter. Volgens de bijsluiter moet ik 1 koffielepel op 2 liter water doen. De berekening wordt dan als volgt:

1 koffielepel op 2 liter voor 30 duiven op het hok delen door 20 x 2 (aantal liters op bijsluiter) wordt dan 1 x 30 delen door 40 = 0,75. Deze hoeveelheid doseer je in de hoeveelheid water die de duiven opdrinken per dag. Voor deze 30 duiven betekent dit dus ¾ koffielepel in 1.25 liter water.

Stel dat je gewoon de bijsluiter had gevolgd, dan zouden deze 30 duiven slechts 0.625 koffielepel krijgen ipv 0.75 koffielepel zoals noodzakelijk!!!

Dit is de berekening van de hoeveelheid dat je juist moet mengen op de hoeveelheid water dat ze per dag innemen. Indien je dat wenst kan je ook aangepast doseren zodat er toch nog wat gemedicineerd water zou overblijven.

Misschien lijkt het heel wat rekenwerk en helemaal omslachtig om op deze manier de dosering te bepalen, maar ik heb verder in dit Duivengazetse een schema toegevoegd dat U toelaat om in één vlugge oogopslag de dosering voor een bepaald aantal duiven te bepalen. Ik maakte ook een heel eenvoudig programma, waar U juist de dosering en aantal duiven moet intikken, de rest gaat vanzelf. U kan dit vinden op www.pascallanneau.be vanaf 01/01/2009.

Toe te dienen eenheden in dagelijkse drank/voederopname

In deze tabel staat 1 eenheid voor 1 cc, of 1 koffielepel, of 1 soeplepel, of 1 maatje, zoals in de bijsluiter beschreven.

Hoe gebruik je deze tabel??

1. Kijk op de bijsluiter hoeveel eenheden je normaal moet doen op hoeveel liter?
   In de eerste kolom staat het aantal toe te dienen eenheden.
   In de tweede kolom staat per hoeveel liter water of kg voeder
2. Kijk hoeveel duiven je wilt behandelen.
   In de bovenste rij staan het aantal te behandelen duiven
3. Lees de hoeveelheid eenheden af en meng deze hoeveelheid in hun dagelijkse water of voederopname!!!
   De juiste hoeveelheid staat op de kruising van de kolom met aantal duiven en de rij met de dosering

Een voorbeeld:
Je wilt 15 duiven op het hok behandelen met een product waarvan je normaal 1 eenheid per 2 liter water moet geven. Je moet er dus voor zorgen dat die duiven zeker 0,38 eenheden krijgen van het medicijn per dag.

Deze tabel geeft U dus het aantal eenheden weer dat U moet mengen in de dagelijkse hoeveelheid water of voeder dat de duiven opnemen, en NIET per liter!!!

Wenst U toch per liter te doseren, dan kan U dit doen met de volgende formule:

Aangepaste aantal eenheden per liter =  Aantal eenheden toe te dienen volgens tabel / Drankopname in liter voor dat aantal duiven

Met de “drankopname in liter voor dat aantal duiven”, wordt het theoretisch aantal liter bedoeld, met andere woorden 1 liter per 20 duiven.

Opgepast: Bij sommige producten zal een te hoge concentratie soms problemen geven bij de oplosbaarheid of de smaak van het water. Soms kunnen de duiven braken van te hoge doseringen van bepaalde producten.

Het loont zeker en vast de moeite om aan de juiste doseringsbepaling de nodige tijd en aandacht te schenken omdat  de juiste dosering onder andere zal bepalend zijn voor de  juiste werking van Uw behandeling.

Opmerking over de eenheden:

Zoals U zelf wel weet, de ene koffielepel is de andere niet, en de ene schep is de andere niet. Er is reeds een verschil in de grootte van de lepels en eveneens in het al dan niet afstrijken van de lepel. Dit zal ook een heel andere dosering met zich mee brengen.

Om 100 % zekerheid te hebben, zou iedere dosering juist moeten worden afgewogen met een weegschaal, maar dit is praktisch niet haalbaar, vandaar dat er hier wordt gewerkt met eenheden, die op zich dan koffielepels, soeplepels kunnen voorstellen. Deze lepels vertegenwoordigen dan op een bepaalde hoeveelheid gram of ml.
Hieronder vind je een overzicht van de meest gebruikte maten. Er moet wel worden bij vermeld dat niet ieder poeder en vloeistof even zwaar weegt, wat dus ook een ietwat verschil kan opleveren.

• 1 koffielepel = +/- 5 gram =  +/- 5 ml
• 1 soeplepel = +/- 15 gram =  +/- 15 ml

Ik maak gebruik van een set van 4 lepeltjes, die elk op zich een eenheid voorstellen, indien het afgestreken gevuld is, namelijk een halve koffielepel, één koffielepel, een halve soeplepel en één soeplepel. Met deze 4 lepeltjes kan je allerhande combinaties maken en kan je de dosering optimaal benaderen. Dit lepelsetje is heel handig, goedkoop en gemakkelijk te reinigen!!

Lepelset

Opmerking over  het product zelf

Lees de bijsluiter aandachtig, zodat U zeker bent dat U het juiste product toedient, en U de juiste dosering geeft. Kijk ook of het product nog de vervaldatum niet heeft overschreden. Zorg er ook voor dat het product onder de juiste omstandigheden werd bewaard (droog, koel, koelkast, buiten zonlicht)

Opmerking over  medicineren via drank/voeder

Sommige producten mogen enkel via het voeder worden toegediend bvb owv de vlugge afbraak via het drinkwater, sommige (de meeste) producten mogen zowel via het water als het voeder worden gegeven.
De keuze ligt vooral ook bij de duivenliefhebber zelf, maar tijdens koudere periodes is de drankopname bvb veel minder en veel minder zeker dan de voederopname.
Anderzijds kan de medicatie soms minder gemakkelijk worden verdeeld in het voeder om een gelijkmatige verdeling te krijgen.

Opmerking over  mogelijke (her)besmettingsbronnen

Het komt heel frequent voor dat men de nodige behandelingen aan de vliegduiven geeft, want deze zijn toch het belangrijkst op dat moment, maar de rest “verwaarloost” men dan, toch op medicamenteus gebied, want deze moeten toch niet gaan presteren.

Deze redenering is compleet FOUT, want er is natuurlijk een mogelijke herbesmetting van bvb de duivinnen naar de duivers toe indien ze –ook al is het soms maar voor kortere periode- samen zitten.
Geef dus niet alleen de vliegduiven, maar tevens alle duiven die in contact ermee komen de nodige aandacht qua controle en eventuele behandelingen.

Veelal wordt ook gedacht dat als men zijn jonge duiven apart steekt in een opleer mand er totaal geen besmettingsgevaar is. Dit is eveneens FOUT geredeneerd, want, wat als de drinkbakjes worden verplaatst van de ene mand naar de andere zonder deze te spoelen en af te wassen? En wat als het gaat over bepaalde ziektekiemen die gewoon via de lucht kunnen worden verspreid?

Vergeet dus nooit Uw duivinnen of contactduiven te controleren en eventueel te behandelen
indien nodig!!!

Enkele voordelen van nauwkeurig te doseren:

• Minder verkwisting van producten (=goedkoper).
• De behandeling zal werken.
• Resistentie wordt heel wat minder in de hand gewerkt.

In deze editie van “Het Duivengazetse” ben ik niet dieper ingegaan op de individuele behandelingen, zoals met pilletjes, inspuitingen, druppels en dergelijke meer. Deze individuele behandelingen kunnen natuurlijk ook een grotere zekerheid geven qua juiste dosering, en zekerheid qua inname van het medicijn, maar dit is niet altijd praktisch mogelijk en haalbaar (ook financieel), vandaar dat ik op dit moment niet verder op ingegaan ben.

Vanaf januari 2009 zal U ook alle edities van “Het Duivengazetse” kunnen terugvinden op mijn webstek: www.pascallanneau.be. U zal er eveneens een programma terugvinden die U toelaat op een snelle en accurate manier de juiste dosering te berekenen, specifiek aangepast aan Uw noden.

In bijlage kan U een doseringstabel terugvinden, een must in het medicijnenkastje.

Aarzel niet me te contacteren voor verdere inlichtingen.